بنياد مستضعفان و جانبازان در تاريخ ۹ اسفند ۱۳۵۷، با فرمان حضرت امام خميني، خطاب به شوراي انقلاب تاسيس شد. اين بنياد تحت امر ولايت فقيه و توسط هيات امنا مطابق مقررات بخش خصوصي در چارچوب قانون اداره ميشود، رئيس بنياد، عضو هيات امنا ميباشد. به موجب فرمان امام، تمام اموال منقول و غير منقول سلسله پهلوي و گردانندگان اصلي سياست اين رژيم، در اختيار بنياد قرار گرفت. شوراي انقلاب با صدور بيانيهاي اعلام کرد: «در پي صدور فرمان امام خميني، رهبر انقلاب اسلامي، درباره مصادره اموال منقول و غير منقول خاندان پهلوي و کارگردانان اصلي رژيم پيشين و صرف آن در امور رفاهي مستضعفان و محرومان، شوراي انقلاب اسلامي، اقدام به ايجاد مؤسسهاي به نام بنياد مستضعفان کرده است: وظيفه اين بنياد شناسايي و ضبط این اموال، اعم از املاک و سپردههاي بانکي و پول نقد و غيره و ايجاد واحدهاي مسکوني براي محرومان است.» هيات موسس اين بنياد حضرات آيات شهيد بهشتي، سيدعلي خامنهاي، اکبر هاشمي رفسنجاني، موسوي اردبيلي و آقايان احمد جلالي، علياصغر مسعودي و مهندس سحابي بودند که بنا به تصويب اين هيات، مهندس علينقي خاموشی به رياست بنياد منصوب گرديد. شهيد حاج مهدي عراقي در اداره امور و سازماندهي ابتدايي آن تلاش گستردهاي داشت. حساسيت و ضرورت نظارت دقيق تر بر اين مجموعه و هماهنگي بيشتر آن با برنامههاي دولت باعث شد که در تاريخ ۲۶/۶/۱۳۵۹، امام، نخستوزير وقت، شهيد رجايي را براي اداره بنياد منصوب نمايند و فرمودند: « چون وضع بنياد مستضعفين، موجب نگراني اينجانب است و مسائل آن پيچيده است، لازم است جنابعالي امور بنياد را در دست گرفته و تحت نظر اشخاص متدين، متعهد و کاردان، آن را به نفع مستضعفين اداره نماييد. پس از ايشان نيز مهندس ميرحسين موسوي، محسن رفيقدوست و فروزنده مسئوليت اين نهاد را برعهده داشتهاند اين بنياد داراي سه بخش اقتصادي، جانبازان و محرومان و مستضعفان است.