روزی که رزم آرا درپی مخالفت با ملی شدن نفت ترور شد

۱۶اسفند ۱۳۲۹ [و در آن سال برابر با هفتم مارس ۱۹۵۱] سپهبد حاجعلي رزم آرا نخست وزير وقت كه براي شركت در يك مجلس ترحيم به مسجد شاه [واقع در بازار تهران] رفته بود با گلوله خليل طهماسبي، از اعضاي جمعيت فدائيان اسلام كشته شد و دو روز بعد حسين علاء برجاي وي نشست و نخست وزير شد و از يكم فروردين ۱۳۳۰در تهران حكومت نظامي برقرار كرد. [حاجعلی نامی است که پدرش براو نهاده و در شناسنامه اش قید شده بود] طهماسبي در بازجويي گفته بود كه چون رزم آرا خائن به ملت بود او را كشتم. چهار روز پيش از اين رويداد، جمعيت فدائيان اسلام در همان مسجد اجتماعي برپا كرده بود و از رزم آرا كه با ملي شدن نفت وطن مخالفت مي كرد شديدا انتقاد كرده بود. روز پس از رويداد، آية الله كاشاني اقدام خليل طهماسبي را در كشتن رزم آرا «امري واجب» اعلام داشت و از طهماسبي به عنوان نجات دهنده ملت يادكرد.
يك روز پس از كشنه شدن رزم آرا، كميسيون ويژه مجلس [کمیسیون فوق العاده بررسی مسئله نفت و طرح ملي شدن آن] به رياست دكتر محمد مصدق، طرح ملي شدن نفت را كه رزم آرا با آن مخالفت مي كرد به تصويب رساند. برغم اعتراض دولت انگلستان، مجلس شوراي ملي ۲۴ اسفند و سنا چهار روز بعد بر اين مصوبه صحه گذاردند كه ۲۹ اسفند به صورت قانون در آمد. ۲۹ اسفند يک روز ملي اعلام شده است و تعطيل عمومي است. گزارش هاي آن زمان روزنامه هاي تهران نشان مي دهد كه از ۱۷ اسفند (روز تصويب طرح ملي شدن نفت در کميسيون ويژه مجلس) تا پايان سال ۱۳۲۹ تظاهرات و شادماني ايرانيان يك لحظه قطع نشده بود. پیش از تصویب طرح ملی شدن نفت، اجتماعات تهران و شهرهای دیگر با هدف درخواست لغو قرارداد نفت با انگلستان و ملي كردن صنعت نفت از ۱۲ اسفند ۱۳۲۹ (سوم مارس ۱۹۵۱ و چهار روز پیش از ترور رزم آرا) وسعت و شدت یافته بود. در اين اجتماعات از هرگروهي ـ ملي گرا، كمونيست و مذهبيون ـ ديده مي شدند؛ درست بمانند انقلاب سال ۱۳۵۷ (۱۹۷۸ ـ ۱۹۷۹میلادی).
اعضاي این كميسيون ويژه كه تشكيل آن محصول سالها تلاش ملت ايران براي ملي كردن صنعت نفت خود بود يكم تيرماه آن سال (سال ۱۳۲۹) انتخاب شده بودند كه شاه چهار روز پس از آن به طور غير منتظره (و بدون استعلام قبلي تمايل مجلس) سپهبد حاجعلي رزم آرا رئيس ستاد ارتش را به نخست وزيري منصوب كرد. روز بعد از اين انتصاب، هنگام ورود رزم آرا به مجلس براي معرفي خود و وزيرانش، دكتر مصدق آن چنان با خشم به ديكتاتوري شاه اعتراض كرد كه ازحال رفت و بيهوش بر زمين افتاد. شاه پس از حادثه ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ كه در دانشگاه تهران به سوي او تيراندازي شده بود و با استفاده از این فرصت، اشاره به تجدید نظر در قانون اساسی کرده بود، اختیارات خودرا افزایش و راه ديكتاتوري پيشه ساخته بود. به اين ترتيب، دوران نخست وزيري هفت ماه و بيست روزه رزم آرا درگيري لاينقطع او و مجلس بود. در آن مدت مخالفت مردم با رزم آرا كه اورا مامور جلوگيري از استيفاي حقوق خود مي دانستند و نيز درگيري پاره اي ازنمايندگان مجلس و مطبوعات با وي ادامه داشت.
ماهها پس از ترور رزم آرا، مجلس ضمن تصويب طرحي خليل طهماسبي را از مجازات معاف كرد و از زندان آزاد شد که پس از براندازی ۲۸ امرداد ۱۳۳۲، این قانون لغو و وی، نواب صفوی رئیس و تنی چند از اعضای جمعیت فدائیان اسلام در یک روز و در کنار هم تیرباران شدند.