ارتش اسلامی
با شروع نهضت انقلابی مردم ایران، رژیم گذشته که بر استواری ارتش تربیت یافته بسیار اعتماد داشت، معقتد بود با وجود چنین ارتشی، پیروزی انقلاب بعید است. البته بدنه این ارتش، از آحاد جامعهای تشکیل شده بود که با فهم و درک بالای خود، رأی به سقوط نظام پوسیده شاهنشاهی داده و جمهوری اسلامی را خواستار بودند. از این رو، برخورد ارتش با مردم انقلابی، برخوردی همراه گرایانه و غیرمنتظره برای مردم بود. در واقع این نوع برخورد ارتش و همراه شدن با جریان انقلاب، جریان شکلگیری و پیروزی انقلاب را سرعت بخشید و بزرگترین مانع بر سر راه را از میان برداشت. ارتش به طور کلی و به ویژه نیروی زمینی با توجه به بافت مردمی خود و حس وطنپرستی و بر اساس هدایت هوشمندانه امام خمینی رحمهالله به رفتار خشونتآمیز نپرداخت و سبب پیروزی سریع انقلاب شد.
ارتش پیروز
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی رحمهالله با وسعت نظری که داشت، نظر تاریخی خود را در ارتش اعلام کرد و با صدور اعلامیهای تاریخی، مشروعیت ارتش را تأیید و اعلام داشت که ارتش مورد حمایت رهبر بوده و ارتشی اسلامی و متعلق به مردم ایران است. با این عمل، روح تازهای در کالبد ارتش دمیده شد. نیروهای ارتشی نیز در ۲۹ فروردین ۱۳۵۸ در خیابانهای سراسر کشور رژه رفتند. و پیوستگی خود را با ملت و رهبر کبیر انقلاب اسلامی، امام خمینی رحمهالله اعلام داشتند.
ارتش و دفاع مقدس
با شروع جنگ تحمیلی در ۳۱ شهریور ماه ۱۳۵۹، نیروی ارتش جمهوری اسلامی ایران به سرعت به نواحی مرزی جنوب اعزام شدند و امکانات و تجهیزات خود را در آن نواحی به کار گرفتند و دلاورانه به مقابله با نیروهای متجاوز شتافتند. مقاومت و دفاع غیورمردان ارتش و ایستادگی نیروهای نوپای سپاه و بسیج که به فرمان تاریخی امام خمینی رحمهالله شکل گرفته بود، سبب شد که نه تنها سودای فتح سه روزه کشور به دست صدامیان به یأس بدل شود، بلکه با گذشت چندماه از آغاز جنگ، بعثیها در موضع انفعالی قرار گرفتند. آنها با توسل به حربههای سیاسی، خواهان نشستن بر سر میز مذاکره و گفتگو شدند؛ ولی دولتمردان ما با آگاهی از توان نیرویهای مسلح، اعم از ارتش، سپاه و نیروهای مردمی، گفتوگو برای صلح را به بازگشت نیروهای بعثی به مرزهای بینالمللی مشروط کردند. در واقع اتکا بر توان رزمی نیروهای مسلح بود که قدرت چانهزنی بر سر میز مذاکره را از کشور متجاوز عراق میگرفت.
خودکفایی، ضرورتی دینی و نظامی
ارتش و دیگر نیروهای مسلح، برای انجام مأموریتها و رسیدن به اهداف مورد نظر، نیازمند دست یافتن به خودکفاییاند. قرآن کریم نیز به مؤمنان مجاهد، دستور میدهد: «در برابر دشمنان، آنچه توانایی دارید از نیرو و (همچنین) اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد) آماده سازید تا به وسیله آن، دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید». در این آیه، خداوند به مؤمنان مجاهد دستور میدهد پیش از حمله نظامی دشمن، به حد کافی برای هجوم احتمالی دشمن آماده شوند و نیرو و ابزار جنگی تهیه کنند.
خودکفایی نظامی در کلام امام راحل رحمهالله
برپایه رهنمودهای امام خمینی رحمهالله ، خودکفایی نظامی، هدف گرانسنگی است که رسیدن به آن در پرتو فقر نظامی مقدور نخواهد بود. به عبارت دیگر، هنگامی که همه نیازهای قوای نظامی از خارج تأمین شود، هیچگاه افراد به فکر خودکفایی نمیافتند و در نتیجه، برای برطرف ساختن نیازهای خود نمیکوشند. امام خمینی رحمهالله در اینباره فرموده است: «اگر افکار شما آزاد باشد و باورتان آمد که ما میتوانیم صنعتمند و صنعت کار باشیم، خواهیم بود. اگر افکارتان و باورتان این باشد که ما میتوانیم مستقل باشیم و وابسته به غیر نباشیم، خواهیم توانست