روز بهره وری و بهینه سازی مصرف

بهره وری را می توان به استفاده مطلوب از امکانات، سرمایه ها، نیروها، منابع و فرصت ها در تولید کالا و عرصه خدمات تعریف کرد.بهره وری می تواند بیشترین استفاده از کمترین امکانات و منابع در راه رسیدن به رشد و شکوفایی همه جانبه زندگی انسان باشد. اگر می خواهیم در دنیای پر رقابت امروزی، رونق اقتصادی، اجتماعی و زندگی بهتری داشته باشیم، لازم است به بهره وری بالایی برسیم؛ زیرا ایستادگی و تداوم حیات در صحنه جهانی، سرعت و دقت افزون تری می طلبد. با توجه به آنکه در سه دهه اخیر، شاهد تحول های بزرگ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از جمله انقلاب، جنگ، توطئه های استکبار جهانی و همچنین بلایای طبیعی متعدد بوده و فرصت های بسیاری را از دست داده ایم، باید برای جبران ویرانی ها، گرفتاری ها و رفع تنگناهای موجود، زمان را به همراه حفظ کیفیت و کمیت به بند کشیم. البته این مسئله جز با توجه به اصل بهره وری، شدنی نیست، وگرنه رقابت های آینده، طومار هر کشوری را در هم خواهد پیچید.
در حال حاضر، در برخی کشورهای توسعه یافته با وجود محدودیت منابع، سرمایه گذاری های فراوانی در راه بهبود بهره وری در سطح ملی، منطقه ای، بخشی، سازمان ها، مؤسسه ها و حتی افراد انجام می گیرد. آنان پیشرفت روزافزون خود را مرهون توجه به اصل بهره وری می داننداز اهداف مهم بهره وری می توان به کاهش هزینه، افزایش تولید و خدمات، افزایش کیفیت و استفاده بهینه از زمان اشاره کرد. بهره وری بدون ارتقای کیفیت، امری بیهوده است. افزایش کیفیت می تواند شامل بهبود امور مادی نظیر تولید کالا و خدمات و بهبود شرایط کار، و امور معنوی مانند بهبود شیوه زیستن، عبادت و اجرای احکام الهی باشد. در اسلام به افزایش کیفیت توجه ویژه ای شده است، به گونه ای که خداوند در آیات نورانی قرآن کریم، بارها انسان را به انجام بهترین ها دعوت می کند.
از دیگر اهداف مهم بهره وری، کاهش هزینه است. دین مبین اسلام در موارد فراوانی به مؤمنان سفارش می کند از منابع در اختیارشان درست استفاده کنند تا با پیش گیری از خسارت های احتمالی، هزینه ها را کاهش دهند. اسلام با سفارش به استفاده معتدل از منابع، می خواهد از اسراف که هزینه فراوانی به افراد تحمیل می کند، جلوگیری کند تا هزینه های اضافی، در موارد ضروری تر و مهم تر به کار گرفته شود

بهره وری به معنای کام یابی است. این واژه در مباحث پژوهشی به معنای راندمان، بازدهی و مولدیت به کار می رود. تعریف های گوناگونی برای بهره وری به چشم می خورد که تبیین آنها در اینجا نمی گنجد، ولی این تعریف به منظور ما از بهره وری نزدیک تر است:
بهره وری عبارت است از استفاده مطلوب، مؤثر و بهینه از مجموعه امکانات، ظرفیت ها، سرمایه ها، منابع و فرصت ها. به عبارت دیگر، بهره وری، استفاده مؤثر و بهینه از زمان و ارزش حاصل از سرمایه، عمر، فکر، اندیشه و توان ها و استعدادها در یک واحد زمان و استفاده مطلوب از همه لحظات است.
برای مثال ما در بهره وری در پی آن نیستیم که مصرف را پایین بیاوریم یا ساعت کار را کاهش دهیم، بلکه می خواهیم با همان امکانات ثابت، بهره را چند برابر افزایش دهیم. مثلاً با ۲ ساعت مطالعه در روز ۳۰ صفحه از کتاب خوانده می شود و میانگین درک مطلب ۶۰درصد است.
اگر ما بتوانیم با صرف همان ۲ ساعت و مطالعه ۳۰ صفحه کتاب، میانگین درک و بهره مطالعه را به ۸۰ درصد برسانیم، به بهره وری رسیده ایم. مثال دیگر، بهره وری در زمین کشاورزی است. اگر با به کارگیری بذر و روش های بهتر در شخم زمین و افزایش میزان حاصل خیزی، میزان برداشت از یک هکتار زمین مشخص، از ۲۰۰ کیلوگرم به ۳۰۰ کیلوگرم افزایش پیدا کند، بهره وری آن زمین در مفهوم کشاورزی ۵۰ درصد افزایش داشته است.
بهره وری افزایش ساعت مطالعه و میزان کار، خواندن و کار کردن نیست، بلکه میزان بهره بردن بیشتر از امکانات ثابت موردنظر است.
دو مؤلفه مهم بهره وری عبارتند از: کارآیی و اثربخشی. کارآیی را می توان درست انجام دادن کار و اثربخشی را کار درست انجام دادن قلمداد کرد. پیشینه بهره وری به دورانی بسیار کهن بازمی گردد؛ به گونه ای که با انسان و استعدادها و توانایی های او گره خورده است. در قرن هجدهم میلادی برای نخستین بار واژه بهره وری مطرح شد و پس از آن، سازمان ها و جنبش های مستقل در زمینه آن به مطالعه و پژوهش پرداختند. سپس در اروپا، آژانس بهره وری اروپا (EPA) و در آسیا سازمان بهره وری آسیایی (APO) تشکیل شد. ایران نیز یکی از اعضای شانزده گانه آن است. در ایران، سازمان بهره وری ملی در سال ۱۳۷۰ برای بالا بردن سطح زندگی و پی ریزی جامعه ای مرفه تأسیس و نام گذاری شد. رسالت اصلی این سازمان، بالا بردن بهره وری در همه جنبه ها و سطوح فعالیت ها در کشور است.

آیت الله خامنه ای:
لازمه افزایش کیفیت تولیدات داخلی و بالا بردن بهره وری، ارتقای آموزش های فنی و حرفه ای و ایجاد زمینه برای ابتکارات کارگران است.
امام خمینی(ره):
به همه در کوشش برای رفاه طبقات محروم وصیت می کنم که خیر دنیا و آخرت شما، رسیدگی به حال محرومان جامعه است.
علامه طباطبایی(ره):
بیشتر دانشمندان شرقی ما دارای طرز تفکر اجتماعی نیستند، تفکر آنها تفکر فردی است. ما شرقی ها آنچه از خود می فهمیم، این است که موجودی مستقل می باشیم و هیچ گونه رابطه ای که استقلال وجودی ما را نقض کند، با محیط اطراف خود نداریم و این طرز تفکر موجب می شود که ما جز جلب منفعت برای خود و دفع ضرر از خود نیندیشیده و توجهی به غیر خود نداشته باشیم.
سید جمال الدین اسدآبادی:
مردم شرق، در املاک و معادن و آبادی های خود، مانند آدم سفیه مبذّر تصرف کردند و همه را هدر دادند تا کار به آنجا رسید که غرب آقابالاسر آنان شد و غرب هیچ گاه مصلحت خود نمی داند که روش و فرهنگ مشرق اصلاح شود، بلکه غرب آرزویش این است که شرق در همین گمراهی و اسراف کاری غرق باشد تا بتواند قرن ها او را در همین محجوریت و ممنوعیت از تصرف در اموال خود نگاه دارد و خود، مالک سرنوشت شرقیان باشد.
برایان تریسی:
کیفیت زندگی شما به میزان بهره وری شما از زمان بستگی دارد.

امام خمینی(ره) وقتی وضو می گرفت، نمی گذاشت شیر آب باز بماند تا وضویش تمام شود. وقتی به اندازه یک مشت آب برمی داشت، شیر را می بست؛ سپس اگر دوباره نیاز داشت، شیر آب را باز می کرد.
امام خمینی(ره) مواظب بود حتی چند دقیقه از عمرش بیهوده نگذرد. هنگامی که خبرنگاران می خواستند پیش از انجام مصاحبه وسایلشان را بچینند، نمی گذاشت وقتش هدر برود. ایشان آن قدر برای وقت حساسیت داشت که اگر کسی در راه می خواست با ایشان صحبت کند، نمی توانست او را متوقف کند که دیرتر به مقصد برسد؛ زیرا هنگام راه رفتن، پاسخ پرسش ها را می داد.