منشور سال ۱۹۸۲ سازمان ملل، روز معلولان را، برخاسته از نیازهای به حق افرادی می داند که به رغم محدودیت های حسی و حرکتی، به دلیل برخورداری از جوهره انسانی، باید همچون دیگران، ازامکانات رفاهی و اجتماعی برخوردار شوند. حق بهره مندی از خدمات آموزش و پرورش، بهداشت، مسکن، اشتغال، امکانات تفریحی و…، همگی به عنوان موضوعات محوری در قوانین و آیین نامه های مربوط به حقوق معلولان به شمار می آید.با اعلام روز جهانی معلولین توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۲میلادی، بارقه امید تازهای در روح و روان آحاد این جامعه دمیده شد.
هدف از برگزاری این روز تعمیم شناخت جوامع و اقشار مردم از نیازها و فعالیتهای معلولین و نیز آشنا شدن خود معلولین نسبت به حقوق مادی و معنوی خودشان و راهکار برای رفع موانع و آسیبها است.
البته در ایران، غیر از ۱۲ آذر روز جهانی معلولین، اعلام شده است. نهادهای مرتبط و مسئول مثل بنیاد جانبازان و ایثارگران و سازمان بهزیستی اقدامات مطلوب و فعالیتهای قابل ستایشی در این روزها داشتهاند.
غیر از ۱۲ آذر به عنوان روز جهانی معلولین، سالروز تولد حضرت اباالفضل العباس(س) به عنوان روز جانباز، هشتم مهرماه به عنوان روزجهانی ناشنوایان و ۲۳ مهر ماه روز جهانی نابینایان و نیز ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۲ میلادی به عنوان دهه معلولین آسیا و اقیانوسیه اعلام شده است.
بیش از پانصد میلیون نفر به دلیل نقص در سیستم روحی و مغزی جسمی و حسی از معلولیت رنج میبرند. اینان هر کجا که باشند و در هر نقطهای از دنیا که به سر برند به دلیل موانع ظاهری و یا اجتماعی با محدودیتهایی در زندگی خود مواجه میشوند.
در طی بیست سال اخیر کوششهای چشمگیری در شناساندن و معرفی اشخاص معلول به جامعه انسانی صورت پذیرفته است. در سال بعد (۱۹۸۱) فاصله سالهای ۱۹۹۲ – ۱۹۸۳ میلادی دهه جهانی معلولین نام گرفت تا کیفیت و شرکت فعالانه و همهجانبه افراد معلول را در زندگی اجتماعی و گسترش و پیشرفت آنها ارتقاء بخشد.
در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و به ویژه اصل ۲۹ این قانون، قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی، قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، کنوانسیون جهانی حقوق معلولان و برخی از اسناد دیگر بر توجه به حقوق معلولان و موضوع معلولیت در سطوح مختلف پیشگیری تاکید شده است. ولی باید پذیرفت که تا زمان تحقق کامل مفاد این قوانین فاصله کشور ما فرسنگهاست.
ده درصد جمعيت جهان معلوليت دارند.
طبق آمار بهداشت جهاني حدود ۱۰ درصد از جمعيت جهان دچار نوعي معلوليت ميباشند. به عبارت ديگر ميتوان گفت معلولان بزرگترين اقليت جهان هستند كه بر اساس اين آمار در حال حاضر بيش از ۶۰۰ ميليون نفر از ساکنان جهان به علل مختلف جسمی، روانی و اجتماعی دچار ناتوانی و معلوليت مي باشند.
متاسفانه عقب ماندگي و سطح پايين خدمات بهداشتي و پزشكي موجب شده است كه ۸۰ درصد اين افراد در کشورهای جهان سوم جاي بگيرند و از هر ۱۰ نفر آنها هشت تن زیر خط فقر باشند